Σάββατο 31 Αυγούστου 2013

Φώτης Κόντογλου - Ἀθεΐα, τὸ καύχημα τῆς ἐποχῆς μας


Μυστικ νθη, σελ. 215-219

«Νξ φεγγς τος πίστοις, Χριστέ,
 τος δ πιστος φωτισμός»



θεΐα! Τίτλος μεγάλος κα καύχημα γι τν σημερινν νθρωπο. ποιος τν ποχτήσει (κα γι ν τν ποχτήσει, φτάνει ν χειροτονηθε μοναχός του πιστος),γίνεται παρευθς στ μάτια τν λλων σοφός, κι᾿ ς εναι μόρφωτος, σοβαρός, κι᾿ ς εναι γελοος, πίσημος κι᾿ ς εναι λογάριαστος, περάξιος κι᾿ ς εναι νάξιος, πιστήμονας κι᾿ ς εναι κουφιοκέφαλος.

Δν μιλ γι τν νθρωπο πο χει πόθο ν πιστέψει, μ δν μπορε, μ λο πο κατ βάθος πάντα ατία τς πιστίας εναι περηφάνεια, ατ χιά, πο κρύβεται τόσο πιτήδεια μέσα στν νθρωπο, πο δν μπορε ν τν καταλάβει.

πως κα νναι, ο νθρωποι πο γωνίζουνται κα πολεμνε μ τν πιστο αυτό τους, χουνε λη τη συμπόνεσή μας. Γι᾿ ατος παρακαλομε, σοι πιστεύουμε, ν τος βοηθήσει Θες ν πιστέψουνε, πως κανε σ κενον τν πατέρα πο εχε ρρωστο τ παιδί του, κα παρεκάλεσε τν Χριστ ν τ γιατρέψει. Κα Κενος το επε: «ν μπορες ν πιστέψεις, λα εναι δυνατ σ κενον πο πιστεύει». Κα τότε πατέρας το παιδιο κραξε μ δάκρυα: «Πιστεύω, Κύριε. Βοήθει μου τ πιστί», δηλαδ «χω πόθο ν πιστέψω, κι᾿ σύ, Κύριε, δυνάμωσέ τον».

Ο πιστοι, γι τος ποίους μιλομε, δν εναι τέτοιοι. χι μονάχα δν κλάψανε ποτέ, γι ν νοίξουνε μ τν πόνο κα μ τ συντριβ τν κλεισμένη πόρτα, τν πόρτα τς μετανοίας, πως κανε κενος δυστυχισμένος πατέρας πο γράφει τ Εαγγέλιο, λλ μήτε συγκινηθήκανε ποτέ τους, μήτε ασθανθήκανε καμμι πίκρα γι τν πιστία τους, μήτε νοιώσανε πς χουνε γι᾿ ατ καμμι εθύνη, κανένα φταίξιμο. λο τ φταίξιμο εναι το Θεο, πο δν φανερώνεται μπροστ τος ν τος πε: «λάτε, ψηλαφήσετέ με, πιάστε με, μιλεστε μαζί μου πως μιλτε μεταξύ σας, ναλύσετέ με μ τ χημεία σάς, κομματιάστε με μ τ μαχαίρι τς νατομίας σας, ζυγίστε με, μετρεστε με, κανοποιήσετε τς πιστες ασθήσεις σάς, χορτάσετε τ᾿ χόρταγο λογικό σας!».

Ατο ο ατοτιτλοφορούμενοι πιστοι, σ καιρ πο πιδείχνουνε τν ξυπνάδα τους, φουσκωμένοι π τν κούφιον γέρα τς περηφάνειας κι᾿ π τν πονηρ εστροφία το μυαλο τους, δν εναι σ θέση ο δύστυχοι, ν νοιώσουνε πόσο νόητοι κα στενόψυχοι φαίνουνται σ κείνους πο πιστεύουνε. Γιατ, γι ν πιστέψουνε, ζητνε κάποιες ποδείξεις πο κάνουνε τν πιστ ν τος λεεινολογε γι τν περιορισμένη ντίληψη πο χουνε γι τ πνεμα κα γι τ πνευματικ ζητήματα. πιστς ξέρει πολ καλ ς πο μπορονε ν φτάξουνε ο διαλογισμο το πιστου, γιατί, κι᾿ ατός, σν νθρωπος, τος χει κείνους τος λογισμούς, τος λογισμος τς σάρκας, τος λογισμος τούτου το κόσμου. ν πιστος εναι νύποπτος γι σα χει μέσα το πιστός, κα γι ,τι βρίσκεται παραπέρα π τν πρακτικ γνώση του, δηλαδ γι τ μυστήρια πο εναι κρυμμένα π τ μάτια του, κα πο γι᾿ ατ θαρρε πς δν πάρχουνε. Κι᾿ π τν νοησία του κορδώνεται, κα μιλ μ καταφρόνεση γι κείνους πο εναι σ θέση ν νοιώσουνε τ βαθύτερη σύσταση το κόσμου, ν ατς δυστυχς εναι τυφλς κα κουφός, κα θαρρε πς τ κούει λα κα πς τ βλέπει λα. πιστς χει πνευματικ μάτια κα πνευματικ ατιά, καθς κα κάποια «πρ ασθησιν». πιστος πς ν πάρει εδηση π κενον τν μυστικν κόσμο μόνο μ τ χονδροειδ μέσα πο χει, δηλαδ μ τς σωματικς ασθήσεις; Πς ν πιάσει τ λεπτ κι᾿ λλόκοτα μηνύματα κείνου το κόσμου, φο δυστυχς δν χει τς κεραες πο χρειάζουνται γι ν τ πιάσει;

πόστολος Παλος γράφει στν Α´ πρς Κορινθίους πιστολή του, μ τν τρόπο πο γνωρίζει μονάχα ατός, γι τ τί εναι σ θέση ν νοιώσει πιστός, κα τί μπορε ν νοιώσει πιστος: Λαλομε, λέγει, τ σοφία το Θεο πο εναι μέσα σε μυστήριο, κα πο εναι κρυμμένη, τ σοφία πο τν προόρισε Θεός, πρν π τος αἰῶνες, γι δόξα δική μας, κα πο δν τ γνώρισε κανένας π τος ρχοντες τούτου το κόσμου (δηλ. τος σοφος τς κοσμικς σοφίας), κα πο ξεσκεπάζει ατ πού, κατ τ Γραφή, δν τ εδε μάτι, κα πο δν τ᾿ κουσε ατί, κα πο δν νεβήκανε στν καρδι κανενς νθρώπου, κενα πο τοίμασε Θες γι κείνους πο τν γαπονε. λλ σ μς τ φανέρωσε Θες μ τ Πνεμα του τ γιο. πειδή, τ γιο Πνεμα λα τ ρευν, κα τ βάθη το Θεο.

Γιατί, ποις νθρωπος γνωρίζει τ μέσα το νθρώπου, παρ μονάχα τ πνεμα το νθρώπου πο εναι μέσα στν νθρωπο; τσι κα τ μυστήρια του Θεο δν τ γνωρίζει κανένας παρ μονάχα τ Πνεμα το Θεο. Κι᾿ μες δν πήραμε τ πνεμα το κόσμου (δηλ. τ φιλοσοφία κα τν κοσμικ γνώση), λλ τ Πνεμα το Θεο, γι ν γνωρίσουμε σα χάρισε σ μς Θεός. Κι᾿ ατ χαρίσματα) δν τ κφράζουμε μ τ λόγια πο διδάσκεται νθρώπινη σοφία, λλ μ λόγια πο διδάσκει τ γιο Πνεμα, μιλώντας σ πνευματικος νθρώπους μ πνευματικν τρόπο. Πλήν, νθρωπος πο χει τν σαρκικ γνώση (τν ρθολογισμό), δν παραδέχεται σα διδάσκει τ Πνεμα το Θεο, γιατ τ νομίζει γι νοησίες, κα δν εναι σ θέση ν καταλάβει πς νακρίνεται πνευματικά. πνευματικς μως νθρωπος, νακρίνει κάθε νθρωπο, ν ατς π κανέναν δν νακρίνεται».

πιστία πρχε πάντα. Μ σήμερα, μ τν ποτρόπαια ματαιοδοξία πο μς τρώγει, τν πιδείχνουμε σν ν μς δίνει τ μεγαλύτερη ξία. ποιος χει πίστη στν Θε κα στν λήθεια πο φανέρωσε, εναι καταφρονεμένος, σν στενόμυαλος κι᾿ νόητος, κα τραβ πάνω του λα τ περιγελάσματα. Λογαριάζεται γι «βλαμμένος» π τν πολν κόσμο, μάλιστα π τν κόσμο πο ξέρει ν τ καταφέρνει στ ζωή, ν «πετυχαίνει», ν βγάζει λεφτά, ν καλοπερν, ν μ δίνει πεντάρα γι τίποτα, κατ τ ρητ πο λέγει: «Φάγωμεν κα πίωμεν, αριον γρ ποθνήσκομεν». Γι τοτο, χρειάζεται ν χει θάρρος κα ν περιφρον τν κτίμηση το κόσμου κα τ λικ συμφέρον του, ποιος λέγει πς χει πίστη στν Θεό.

ν κενον πο καυχιέται πς δν πιστεύει σ τίποτα, α) Τν χει κόσμος σ μεγάλη πόληψη κα σεβασμό, μάλιστα σο περισσότερο πιστος λέγει πς εναι, τόσο περισσότερη εναι κτίμηση κα σεβασμς πο φανερώνει ξυπνος κα σοβαρς κόσμος στ πρόσωπό του. τέτοιος νθρωπος εναι συνοφρυωμένος, μ λίγα κα βαρει λόγια, ράθυμος κι᾿ πότομος, «θετικς νθρωπος», «γερ μυαλό». β) λα το ρχουνται βολικά, κα δν σκοτίζεται, δν στενοχωριέται γι τίποτα. Δν χει εθύνες κα ζαλορες: δ κάτω, λέγει, εναι Κόλαση κι᾿ Παράδεισος. ζω εναι γι ν τν πολαβαίνουνε ο ξυπνοι. Ο κοιμισμένοι κι᾿ ο φιονισμένοι ς πεθάνουνε».

ξ λλου, δν πάρχει πι εκολο πράγμα π τ ν κάνεις τν πιστο! Πατς να μονάχα κουμπί, κι᾿ λα σο ρχονται βολικά. διάβολος επε στν Χριστό: Πέσε, προσκύνησέ με, κα θ γίνουνε ο πέτρες ψωμιά, «ο λίθοι ρτοι».

Λέγει λοιπν ξυπνος : «Ν κάθεσαι, νθρωπος μ τετρακόσα μυαλά, ν χάνεις τν καιρό σου μ χαζομάρες, σν τς γρηές, μ θεούς, μ κόλαση κα μ παράδεισο, μ καντήλια, μ θυμιατά, μ δισκοπότηρα, μ παπάδες κα μ καλόγρηες! Κα σ ποι ποχή; Στν ποχή μας, πο πιστήμη στέλνει νθρώπους στος πλαντες! κος, φίλε μου, βλακεία πο χει ατς κόσμος;».

Ατ λένε γι τος πιστος ο ξυπνοι κα ο τιμημένοι τούτου το κόσμου, κα τος χειροκροτονε ο πολλοί, πο τος χουνε γι φρόνιμούς σε λα, πειδ δν κυνηγνε σκιους, λλ χουνε μυαλ γερό, κα πιτυχαίνουνε σ τι καταπιαστονε.

Ναί! πιτυχαίνουνε, γιατ, μ᾿ ναν λόγο, πιστία εναι « πλατεία πύλη κα ερύχωρος δός», πο δν πιστεύουνε πς εναι « πάγουσα ες τν πώλειαν», πως επε Χριστός, λλ «ες τν π γς εδαιμονίαν». ν πίστη εναι « στεν πύλη κα τεθλιμμένη δός», πο δν πιστεύουνε πς εναι « πάγουσα ες τν ζωήν», λλ «ες τν π γς δυστυχίαν κα περιφρόνησιν». «Πολλο εσιν ο εσερχόμενοι δι τς πλατείας πύλης» κατ τν λόγο το Κυρίου, «κα λίγοι εσιν ο ερίσκοντες τν στενν πύλην».

λοι ο πιστοι λένε πς ν βλέπανε να θαμα, θ πιστεύανε. Μ πίστη δν ρχεται μ τ βία, λλ μ τ συγκατάθεση τς ψυχς. Γι᾿ ατ σ σους ζητνε θαμα γι ν πιστέψουνε, δν δίνεται, κατ τν λόγο πο επε Χριστς στος Φαρισαίους: «Γενε πονηρ κα μοιχαλς σημεον πιζητε κα σημεον ο δοθήσεται ατή».

λλ κα θαμα ν δε νας πιστος, περηφάνεια δν τν φήνει ν πιστέψει, γι ν μ φανε εκολόπιστος κα καταφρονεθε.

Πρν καιρ γραψα μ συντομία πέντε-ξη ρθρα γι τ θαύματα πο γίνουνται σ᾿ να χωρι τς Μυτιλήνης, μ τν τίτλο «Φρικτ μυστήρια». Πολλο ναγνστες συγκινηθήκανε στ πακρο, δίως ο ταπεινο κι᾿ γράμματοι νθρωποι, «τ μωρ το κόσμου κα τ ξουθενημένα». Ο ξυπνοι μως κι᾿ ο τετραπέρατοι δν δώσανε σημασία, κα κάποιοι π᾿ ατος μ περιγελάσανε κα μο γράψανε πς λέγω νοησίες.

λλά, «Θες ο μυκτηρίζεται». π τότε ς τ σήμερα τ θαύματα δν πάψανε, κι λοένα γίνουνται πυκνότερα κα τρομαχτικώτερα. Ο νθρωποι πο τ βλέπουνε μο τ γράφουνε μ λα τ καθέκαστα, κι π᾿ ατ κάνω να βιβλίο πο θ εναι σν πυρωμένο σίδερο γι τς πιστες γλσσες (Πρόκειται γι τ βιβλίο «Σημεον μέγα» πο ξέδωσε «στήρ»). Ατν τν καιρν γίνουνται νασκαφές, γι ν βρεθε ρχαία κκλησία μ τ λείψανα κείνων πο φανερώνονται λοζώντανοι μπροστ στος πλος νθρώπους, στν πνο κα στν ξύπνο τους, καθς κι εκόνες κα τὰ᾿ λλα κειμήλια. Θ εχανε βρεθε λα, κα θ ξεσκεπαζότανε γρήγορα λότελα ατς φοβερς κρατήρας, πο θ σάρωνε τος πιστούς με τν γιασμένη λάβα του, ν πήρχανε περισσότερα μέσα στ χέρια τν φτωχν νθρώπων πο σκάβουνε μ μία πίστη πο εναι σν φωτιά.

Μά, πως κα ν εναι, μ τ χάρη το Θεο «τν τ᾿ σθεν θεραπεύουσαν κα τ λλείποντα ναπληροσαν», θ βγάλουνε σ καλ τέλος τ βλογημένο ατ ργο, κα θ θριαμβέψει κατάλυτη πίστη μας, κα θ κουστε ς τ πέρατα το πιστου κόσμου βροντερ φωνή: «Τς Θες μέγας ς Θες μν; Σ ε Θες ποιν θαυμάσια μόνος!».

4 σχόλια:

  1. Τι μπορείς να σχολιάσεις μετά το διάβασμα ενός τέτοιου αποσπάσματος; Τι μπορείς να πεις για τον μεγάλο Φώτη Κόντογλου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πραγματικά δεν μπορείς να σχολιάσεις τίποτε πάνω στον μεγάλο Φώτη Κόντογλου...
      Καλό φθινόπωρο εύχομαι και καλώς ήρθες από το φτωχικό μου!

      Διαγραφή
  2. αν καποιος δεν θελει να πιστεψει, δεν θα πιστεψει ακομη κι αν ο Θεος ο ιδιος κατεβαινε και φανερωνοταν μπροστα του. ακομα κ τοτε, κατι θα εβρισκε να πει!
    εχω τρομερο περιστατικο, αστειο κ λιγο μακαβριο, που πραγματικα ηταν συμπτωση, αλλα φοβερη συμπτωση.
    μιλουσα με ενα παιδι που δεν πιστευει και μου ελεγε τα κλασσικα, για ολα τα ασχημα που συμβαινουν στον κοσμο, μπλα μπλα μπλα κ εγω του εξηγουσα το πιο απλο πραγμα, οτι ο Θεος εδωσε λογικη κ μυαλο στον ανθρωπο, του ειπε κ 10 πραγματα για να φτιαξει ομορφη τη ζωη του και τον αφησε κ ελευθερο να επιλεξει τι θελει να κανει. απο κει κ περα αν ο ανθρωπος επελεξε να κανει οτιδηποτε του ερχοταν στο κεφαλι, να τα κανει κακουλια κ μετα να κατηγορει τον Θεο γιατι δεν ερχεται να του διορθωσει με το ζορι τα λαθη κ να τον κανει να πιστεψει επισης με το ζορι, ε ειναι δικο του προβλημα. κ του ειπα το εξης παραδειγμα, μιας κ ημασταν για μπυρα:
    'αν εγω σου πω μη πιεις ολο το μαγαζι γιατι μετα θα ανεβεις στη μηχανη κ θα σκοτωθεις κ εσυ παρολα αυτα κατεβασεις 15 μπυρες κ παθεις τροχαιο, ποιος θα φταιει? εγω? το ιδιο ειναι κ με τον Θεο. σου ειπε τινα κανεις. αν δεν το εκανες κ μετα τα βρηκες σκουρα, αυτος φταιει?'
    κ μου απαντησε 'αν υπαρχει Θεος, θα με προειδοποιουσε, κ αν δεν τον ακουγα, ε να μη σκοτωνομουν μεθυσμενος. να εσπαγα μονο κανα χερι για να παραδειγματιστω κ να πιστεψω'
    κ την αλλη μερα ετυχε κ χτυπησε με τη μηχανη (οχι μεθυσμενος βεβαια, σε εντελως αλλο ατυχημα που δεν εφταιγε καν ο ιδιος) κ εσπασε το ποδι του. απο τοτε το λεω σαν παραδειγμα, οχι παρεμβασης του Θεου ή θαυματος, αλλα σαν παραδοξο κ συμπωση (μπορει κ λιγο αστεια) που σε βαζει να σκεφτεις..

    συγνωμη για την εκταση, αλλα νομιζω επρεπε να το πω!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κατ' αρχάς, δεν χρειάζεται να ζητάς συγνώμη για όση έκταση πήρε ένα σχόλιο σου! Αν δεν ήθελα να γράφεις εσύ, ή ο καθένας, δεν θα τα είχα ανοιχτά... Και ειδικά ένα τέτοιο σχόλιο, που πολύ εύστοχα φανή μου είπες, ότι έπρεπε να ειπωθεί!
      ...
      Σε αυτήν την ιστορία που βίωσες, ειλικρινά κάθε τι που αναφέρει ο Κόντογλου, βρίσκει και την εφαρμογή του. Μόνο που μάλλον ο Θεός εφανερώθη στο παιδί, σε αντίθεση με τους Φαρισαίους!
      Μάλιστα όλο αυτό που γράφεις εδώ, έχω γράψει κάτι κιόλας μάλιστα σήμερα. Σε μια συζήτηση που έχω με τον θείο μου, στην ύπαρξη ή μη του Θεού, και γενικώς περί της Ορθοδόξου Εκκλησίας, του έστειλα ένα άρθρο μου. Και μάλλον θα το ανεβάσω να μου πεις κι εσύ την γνώμη σου.
      Μάλιστα την ιδέα μου την είχε δώσει μια κοπέλα που κουβεντιάζαμε το καλοκαίρι και μου είπε μια συζήτηση που είχε με μια άθεη. Και της έλεγε η άθεη πως εγώ πιστεύω σε αυτά που βλέπω, αυτά που νιώθω, αυτά που ακούω, και στο μυαλό μου. Και όταν την ρώτησε, αν αύριο χάσεις τα χέρια σου, την ακοή σου, το φως σου, και το μυαλό σου, σε τι θα πιστεύεις...;
      ...
      Μακάρι πάντως το παιδί να είναι καλά μετά από όλο αυτό το ατύχημα, και ίσως οι διεργασίες του Θεού στην ψυχή του να ξεκίνησαν. Γιατί κι αν κάτι πρέπει και εμείς να προσέχουμε, είναι ότι δεν ξέρουμε που θα καταλήξει ο καθένας μας. Κι η Μαρία η Αιγυπτία, πόρνη ήταν και στο τέλος αγίασε...
      ...
      Καλό φθινόπωρο να έχεις φανή, και καλή εξεταστική να έχουμε!

      Διαγραφή

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...